راهنمای خرید لباس سربی
در مقاله راهنمای خرید لباس سربی به بررسی لباس های سربی از نظر حفاظت و کاربرد آن ها خواهیم پرداخت تا بتوانیم لباس سربی استاندارد و متناسب با کاربری اتاق تصویربرداری تهیه کنیم .
ابتدا به پرسش چرا به لباس های سربی احتیاج داریم پاسخ خواهیم داد.
لباس‌های سربی به دلیل محافظت از بدن در برابر تشعشعات یونیزان مانند اشعه ایکس و گاما ضروری هستند. این تشعشعات می‌توانند به سلول‌های بدن آسیب برسانند و خطر ابتلا به سرطان و سایر بیماری‌ها را افزایش دهند. سرب به دلیل چگالی بالا، به خوبی این تشعشعات را جذب و از عبور آنها به بدن جلوگیری می‌کند.
انواع لباس سربی از نظر جنس محافظ
لباس‌های محافظ اشعه ایکس از نظر جنس مواد سازنده به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
1. لباس‌های کاملا سربی (100% سرب):
- جنس: این نوع لباس‌ها از پودر سرب خالص ساخته می‌شوند.
- مزایا:
- ارائه حداکثر محافظت در برابر اشعه ایکس.
- معمولاً ارزان‌ترین نوع لباس محافظ هستند.
- معایب:
- سنگین‌ترین نوع لباس محافظ هستند.
- کاربرد:
- مناسب برای روش‌های کوتاه مدت تصویربرداری یا پرتونگاری.
- وزن: وزن لباس به اندازه و سطح حفاظت مورد نیاز بستگی دارد.
2. لباس‌های کامپوزیتی (مواد کامپوزیت):
- جنس: این لباس‌ها از ورقه‌های وینیل سربی یا لاستیک سربی ساخته می‌شوند که در داخل لباس قرار می‌گیرند.
- مزایا:
- سبک‌تر از لباس‌های کاملا سربی (تا ۲۵ درصد).
- معایب:
- معمولاً گران‌تر از لباس‌های کاملا سربی.
- کاربرد:
- مناسب برای روش‌های با مدت زمان کوتاه تا متوسط.
- نحوه تعیین سطح حفاظت: ضخامت و تعداد لایه‌های مواد کامپوزیتی، میزان حفاظت لباس را تعیین می‌کند.
3. لباس‌های بدون سرب:
- جنس: این لباس‌ها از ترکیب مواد افزودنی و چسباننده به همراه فلزات تضعیف کننده اشعه مانند قلع، آنتیموان، تنگستن و بیسموت ساخته می‌شوند.
- مزایا:
- امکان بازیافت بدون خطر مسمومیت.
- معمولاً سبک‌تر از لباس‌های سربی.
- معایب:
- ممکن است محافظت کمتری نسبت به لباس‌های سربی داشته باشند (بسته به نوع و ضخامت مواد).
- معمولاً گران‌تر از لباس‌های تماماً سربی.
- کاربرد:
- به ویژه برای تصویر برداری طولانی مانند آنژیوگرافی و اتاق عمل مناسب هستند.
راهنمای خرید لباس سربی از نظر نوع پوشش
- روپوش سربی یک طرفه (حفاظت قدامی): این نوع روپوش فقط از قسمت جلوی بدن (از سرشانه تا زانو) محافظت می‌کند. برای روش‌هایی که منبع اشعه از جلو قرار دارد، مانند رادیوگرافی قفسه سینه یا شکم، مناسب است.
- روپوش سربی دو طرفه (حفاظت قدامی و خلفی): این نوع روپوش علاوه بر قسمت جلویی، از قسمت پشت بدن نیز محافظت می‌کند. برای روش‌هایی که احتمال پراکندگی اشعه از جهات مختلف وجود دارد، مانند آنژیوگرافی ،فلوروسکوپی، مناسب‌تر است.
- جلیقه و دامن سربی: این نوع پوشش از دو قسمت جداگانه تشکیل شده است: یک جلیقه برای محافظت از بالاتنه و یک دامن برای محافظت از پایین تنه. این نوع پوشش انعطاف‌پذیری بیشتری را برای کاربر فراهم می‌کند و برای روش‌های طولانی مدت یا مواردی که نیاز به حرکت زیاد است، مناسب است.
- محافظ تیروئید (یقه سربی): این قطعه برای محافظت از غده تیروئید در برابر اشعه ایکس استفاده می‌شود و به صورت جداگانه بر روی گردن قرار می‌گیرد. استفاده از محافظ تیروئید به خصوص در روش‌هایی که سر و گردن در معرض اشعه قرار دارند، مانند دندانپزشکی و برخی از روش‌های رادیولوژی، بسیار مهم است.
- محافظ گناد (محافظ اندام‌های تناسلی): این قطعه برای محافظت از اندام‌های تناسلی در برابر اشعه ایکس استفاده می‌شود و به خصوص برای کودکان و افراد در سنین باروری توصیه می‌شود.
- دستکش سربی: برای محافظت از دست‌ها در برابر اشعه ایکس در روش‌هایی که دست‌ها در معرض مستقیم اشعه قرار دارند، مانند فلوروسکوپی مداخله‌ای، استفاده می‌شود.
- عینک سربی: برای محافظت از عدسی چشم در برابر اشعه ایکس استفاده می‌شود.
راهنمای خرید لباس سربی بخش‌های مختلف تصویربرداری
- رادیولوژی عمومی (رادیوگرافی): معمولاً از روپوش سربی یک طرفه با ضخامت سرب معادل 0.5 میلی‌متر استفاده می‌شود. همچنین استفاده از محافظ تیروئید و گناد در صورت لزوم توصیه می‌شود.
- فلوروسکوپی: به دلیل مدت زمان طولانی‌تر قرار گرفتن در معرض اشعه و احتمال پراکندگی اشعه از جهات مختلف، استفاده از روپوش سربی دو طرفه یا جلیقه و دامن سربی با ضخامت سرب معادل 0.5 میلی‌متر و همچنین محافظ تیروئید و در صورت لزوم دستکش و عینک سربی توصیه می‌شود.
- آنژیو گرافی و اتاق عمل ارتوپدی :به دلیل مدت زمان طولانی‌تر قرار گرفتن در معرض اشعه و احتمال پراکندگی اشعه از جهات مختلف، استفاده از روپوش سربی دو طرفه یا جلیقه و دامن سربی با ضخامت سرب معادل 0.5 میلی‌متر و همچنین محافظ تیروئید و در صورت لزوم دستکش و عینک سربی توصیه می‌شود.
- سی‌تی اسکن: در سی‌تی اسکن معمولاً نیازی به استفاده از لباس سربی برای پرسنل نیست، زیرا آنها در اتاق کنترل و دور از منبع اشعه قرار دارند. اما برای بیماریا همراه بیمار ، در مواردی که ناحیه حساسی مانند گنادها و تیروئید در معرض مستقیم اشعه قرار دارد، ممکن است از محافظ گناد و محافظ تیروئید با ضخامت سرب معادل 0.5 میلی‌متر استفاده شود.
- پزشکی هسته‌ای: در پزشکی هسته‌ای، به دلیل استفاده از مواد رادیواکتیو، علاوه بر لباس سربی، از اقدامات حفاظتی دیگری نیز مانند استفاده از دستکش و روپوش‌های مخصوص با ضخامت سرب معادل 0.5 میلی‌متر و محدود کردن زمان مواجهه و افزایش فاصله از منبع تشعشع استفاده می‌شود.
- ماموگرافی: در ماموگرافی از لباس سربی برای محافظت از پرسنل استفاده نمی‌شود. معمولاً از پاراوان سربی باشیشه سربی استفاده می شود .
بخش‌های مختلف تصویربرداری دهان ، فک و صورت
- رادیوگرافی پانورامیک OPG:برای رادیوگرافی پانورامیک، معمولاً از روپوش سربی یک طرفه با ضخامت سرب معادل 0.35 تا 0.5 میلی‌متر استفاده می‌شود. این روپوش باید به درستی بر روی بدن بیمار قرار گیرد و از سر شانه تا زانو را پوشش دهد.
- رادیوگرافی cbct :برای CBCT نیز از روپوش سربی یک طرفه با ضخامت سرب معادل 0.5 میلی‌متر برای بیمار استفاده می‌شود.این روپوش باید به درستی بر روی بدن بیمار قرار گیرد و از سر شانه تا زانو را پوشش دهد.
- دندانپزشکی: استفاده از روپوش سربی با میزان سرب 0.25 یک طرفه برای بیمار و محافظ تیروئید برای بیمار و پرسنل توصیه می‌شود.در برخی مواقع که بیمار بر روی یونیت قرار داشته می توان از گارد سربی با ضخامت سرب معادل 0.25 میلی‌متر استفاده کرد.
نکات مهم:
- استاندارد: صرف نظر از نوع ماده محافظ، مهم است که لباس سربی دارای استانداردهای لازم مانند IEC 61331-1:2014 باشد و توسط سازمان‌های معتبر تایید شده باشد تا از محافظت کافی در برابر تشعشع اطمینان حاصل شود.
- ضخامت سرب معادل: میزان محافظت لباس سربی با “ضخامت سرب معادل” بیان می‌شود. به عنوان مثال، یک لباس با ضخامت سرب معادل 0.5 میلی‌متر، به اندازه یک لایه سرب با ضخامت 0.5 میلی‌متر از بدن در برابر تشعشع محافظت می‌کند.
- نگهداری و بازرسی: نگهداری و بازرسی دوره‌ای لباس‌های سربی برای اطمینان از سالم بودن و کارایی آنها ضروری است. لباس‌های سربی باید به درستی نگهداری شوند و از هرگونه آسیب فیزیکی مانند پارگی، سوراخ شدن یا چروک شدن محافظت شوند.
نکات مهم در نگهداری از لباس های سربی
نگهداری بسیار حائز اهمیت است تا عمر مفید آنها افزایش یابد و کارایی حفاظتی حفظ شود.
-
تمیز کردن:
- آلودگی‌ها را به سرعت پاک کنید: از مواد شوینده ملایم و آب ولرم برای تمیز کردن سطح خارجی لباس استفاده کنید.
- عدم استفاده از مواد شیمیایی: مواد شیمیایی قوی می‌توانند به سطح سرب آسیب رسانده و کارایی آن را کاهش دهند.
- خشک کردن: پس از تمیز کردن، لباس را در دمای محیط خشک کنید. از خشک کن استفاده نکنید.
-
-
نگهداری:
- محل خشک و خنک: لباس سربی را در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید. رطوبت می‌تواند به سرب آسیب برساند.
- آویزان کردن: لباس را آویزان کنید تا چین و چروک نشود. تا کردن مکرر می‌تواند به ساختار لباس آسیب برساند.
- دور از اشیاء نوک تیز: لباس را دور از اشیاء نوک تیز و تیغه دار نگهداری کنید تا از پارگی و سوراخ شدن آن جلوگیری شود.
-
بازرسی منظم:
- بررسی ترک‌ها و سوراخ‌ها: به طور مرتب لباس را از نظر وجود ترک‌ها، سوراخ‌ها یا هرگونه آسیب دیگر بررسی کنید.
- توجه به اتصالات: اتصالات لباس را نیز بررسی کنید تا از محکم بودن آنها اطمینان حاصل کنید.
-
حمل و نقل:
- جداگانه حمل کنید: لباس سربی را جداگانه و در یک پوشش محافظ حمل کنید تا از آسیب دیدن آن در حین حمل و نقل جلوگیری شود.
- خم نکردن روپوش ها : برای افزایش طول عمر روپوش های بدون سرب ، ازخم کردن روپوش ها خودداری کنید.که از نکات مهم نگهداری از لباس های سربی می باشد .
با در نظر گرفتن این توضیحات و مقایسه‌ها، در مقاله راهنمای خرید لباس سربی می‌توانید انتخاب مناسب‌تری در مورد نوع لباس سربی مورد نیاز خود داشته باشید.
-
